22. تحلیل یک رفتار یا گفتار جدای از مجموعه کار درستی نیست اما وقتی در بسیاری از افراد می­توان این مورد را مشاهده کرد، می­توان به صورت عام مورد بررسی­ش قرار داد. در این مورد هم می­توان به دید برداری اشاره کرد که رفتار مورد نظر در یک سری ابعاد با رفتارهایی از این دست مشابه است و در یک سری از ابعاد تفاوت دارد و تحلیل­هایی از این دست روی تشابه تمرکز می­کنند اما ادعای همسانی کامل ندارند. به عنوان مثال هر کس با هر طرز تفکری می­تواند پوشش خودش را انتخاب کند اما می­توان کسانی که پوشش مشابه دارند را در یک گروه قرار داد و وجوه مشابهی که هر کدام برای این پوشش دارند، مورد بررسی قرار داد و یا این مسئله را بررسی کرد که آیا اصلاً وجوه مشابه وجود دارد؟

رفتار و حرف­های مشابه در جامعه به وفور گفته می­شود منتها به نوع پیش­رفته­تر که مثال­هاش را در نوشته­های بعد می­آورم اما نکته­یی که فعلاً می­خواهم به­ش اشاره کنم این است: تفکر زیر سایه­ی غریزه.

زمانی که خانم مهندسِ ماجرا چنین حرفی می­زند یا نتوانسته قضیه را منطقی بررسی کند و یا بررسی کرده و منطق­ش به غریزه­ش نچربیده.

شل سیلوراستاین شعری با مضمون زیر دارد:

دکتر به­م گفته اگه این شیرینی رو بخورم می­میرم.

اما اگه این شیرینی رو نخورم هم می­میرم.

و تا جایی که یادم است طرف شیرینی را می­خورد. در این­جا تفکر دارد شرایط را ارزیابی می­کند اما می­خواهد غریزه­ش را توجیه کند.

این مسئله در مورد عشق در اکثر موارد مصداق دارد. وقتی کسی از کسی خوش­ش می­آید، تمام تحلیل­هاش به گونه­یی­ست که او را اثبات کند. به­ش می­گویند اختلاف سن­تان زیاد است، می­گوید این­طوری به­تره. جاافتاده­ست. می­گویند هرزه است، می­گوید مردا همه­شون این­طورین و هزار دلیل می­آورد. یا بر عکس اگر از کسی بدش بیاید حتی اگر طرف مقابل هر پنج انگشت­ش را عسل کند و در دهان­ش بگذارد، شیرینی به چشم­ش نمی­آید. درباره ی درست و نادرست بودن این تصمیم هم بحث خواهیم کرد.

دامنه­ی این بحث بسیار گسترده است که بعد از بحث مفهوم به­ش خواهم پرداخت زیرا این مورد اصلاً به چنین مصادیق ساده­یی محدود نمی­شود بلکه موارد پیچیده­تری در خود تفکر را به دنبال دارد. مثال­ش را می­نویسم که در آینده کاملاً مفصل به آن خواهیم پرداخت. فردی که به گزاره­ی A اعتقاد دارد، دنبال گزینه­هایی می­گردد که اثبات­ش کند و نمونه­های متناقض را انکار می­کند. در این حالت هر چند که نمی­توان غریزه را به صورت قبل دید اما رفتار غریزی با مولفه­هایی که براش در نظر گرفتیم وجود دارد.