16. در نوشته­های قبل زن و مردی را تصور کردیم که تنها زندگی می­کنند و به این نتیجه می­رسند که می­توانند بقای بیش­تری از آن­چه در حالت انفرادی داشتند به دست بیاورند، هم­چنین این مسئله را بررسی کردیم که با هم­کاری و کمک به هم­دیگر این وابستگی بیش­تر می­شود زیرا در عوامل بیش­تری بقاشان به هم گره می­خورد و روابط محکم­تر می­شود. البته عکس آن هم امکان دارد که زن و شوهر نتوانند نیازهای هم را ارضا کنند و رابطه رفته رفته سست بشود. سیستم زن و شوهر تایید خوبی بر شرطی است که برای تشکیل جامعه ذکر شد. دو نفر اگر بقاشان بیش­تر از زندگی مجردی باشد با هم زندگی می­کنند و اگر کم­تر بشود از هم جدا می­شوند. (حتی این مسئله در مورد زنی که به اجبار جامعه نمی­تواند از شوهرش طلاق بگیرد صدق می­کند که او می­سنجد که تحمل شرایط سختی که اطرافیان براش فراهم می­آورند را دارد یا نه و در نهایت تصمیم می­گیرد که آیا طلاق بگیرد به_­تر است یا زندگی­ش را ادامه بدهد. تصمیم­گیری با همه­ی شرایطی که وجود دارد مد نظر ماست و آزادی فکری داشتن مهم نیست اصلاً.)

17. نکته­یی را که بعدتر درباره­ش مفصل می­نویسم، این مسئله است که اکنون مسئله­ی تشکیل جامعه مطرح نیست چون جوامع تشکیل شده­ند و عمدتاً افراد در جوامع به دنیا می­آیند و قدرت انتخاب را ندارند. در این باره بحث می­کنیم.

18. موردی که در این ارتباط ضرورت دارد در اولین مراحل مورد بحث و بررسی قرار بگیرد زبان است. زبان به مجموعه­یی از نمادها گفته می­شود که انتقال­دهنده­ی پیام هستند. زبان می­تواند مجموعه­یی از حرکات، کنش­ها یا کلامی باشد.

19. ابتدا باید نماد را تعریف کنیم: نماد نشانه­یی است که بر اساس قرارداد به وجود می­آید. این که گل سرخ نماد عشق است، مار نماد جاودانگی است، شما با دیدن کلمه­ی پرتقال تصویر پرتقال در ذهن­تان شکل می­گیرد و مواردی از این دست صرفاً قراردادی است بین به وجود آورندگان آن. وقتی شما انگشتان­تان را به صورت V در می­آورید کسی که رابطه­ی بین V و Victory را بداند یعنی قراردادی که با دیدن V یاد مفهوم پیروزی در ذهن­ش متبادر شود حرف­تان را می­فهمد وگرنه حرکت دست شما براش بی­معنی است. به عنوان مثال از یک کشاورز امریکایی می­پرسند که U.S. به چه معنی است؟ او به گوش­ش نخورده بود که این مخفف United States است و گفت Uncle Sam و نماد عمو سام از این جا به وجود می­آید.

20. حتی ممکن است یک حرکت در جوامع مختلف مفاهیم مختلفی داشته باشد. مثلاً نشان دادن انگشت شست در ایران نوعی توهین است و در کشورهای اروپایی به معنی موفقیت، رو به راه بودن و چنین معانی­یی. یا در هند هنگام عزاداری لباس سفید می­پوشند و ما هنگام شادی.

21. بنابراین زبان به مجموعه­ی امکاناتی گفته می­شود که فرد یا افرادی برای انتقال منظور خود از آن استفاده می­کنند. چرا زبان را در این مرحله از بحث وارد کردم؟ چون تنها راه ایجاد ارتباط (در روابط هم­زیستی) با زبان صورت می­گیرد. طاووسی که برای جلب توجه جنس مخالف پرهاش را باز می­کند، حلزون­هایی که شاخک­هاشان را به هم می­زنند و دلفین­هایی که امواج صادر می­کنند، از زبان استفاده می­کنند و تا زبانی نباشد رابطه­یی شکل­ نمی­گیرد. در رابطه­ی شکار و شکارچی هر چند شکارچی نمی­خواهد منظورش به شکار منتقل شود (چون فرار می­کند) اما مجموعه­ی حرکات­ش جدا از نیتی که دارد می­تواند این منظور را به شکار منتقل کند. باید به این نکته توجه کرد که اگر زبان را انتقال عامدانه و کنترل شده در نظر بگیریم بخش عظیمی از حرکات بدن را که ممکن است خلاف اراده­ی ما پیغامی­ بدهند از این طبقه­بندی حذف کرده­یم، مثلاً شما دارید با کسی که اصلاً حوصله­ش را ندارید صحبت می­کنید، در این حالت ممکن است به­ش لبخند بزنید اما امکان­ش هست که با گوشه­ی پیراهن­تان بازی کنید. این حرکت هر چند مخالف مجموعه­ی حرکات مثبت­تان است اما چون می­خواهد پیامی را منتقل کند به حیطه­ی زبان راه می­یابد.

در نوشته­­ی بعد به بررسی زبان خواهیم پرداخت.