نوشته ۳۲۰ (مفهوم)

این نوشته ها به صورت مسلسل و با شماره مشخص شده ند. برای خواندن مطالب قبل به همین موضوع مراجعه کنید.

20. گفتیم که تفکر می­گوید پدیده چیست؟ یکی از مهم­ترین کارهای تفکر ساختن مفهوم است.

وقتی بچه بودیم کارتون پروفسور بالتازار من را به فکر فرو می­برد. می­گفتم آیا چنین دستگاهی وجود دارد که بتواند برای هر مشکلی راهی پیدا کند؟ بعدها به استعاره­ی زیبای آن کارتون در انتقال مفهوم تفکر به کودکان پی بردم. آن دستگاه چیزی جز ذهن نیست و آن پروسه خود فکر کردن است و نتیجه­ی آن، مفهوم.

مفهوم عملی کاملاً اندیشمندانه است و از قسمت تفکر به وجود می­آید و آن­چه که نتیجه­ی پردازش غریزه است محسوس است. زمانی که می­گویید گرم­م است، غریزه وضع شما را از لحاظ حسی بررسی می­کند و نتیجه را به صورت امری محسوس شکل می­دهد، اما زمانی که می­گویید گرما از منبع ساطع می­شود که می­تواند نوع ایجاد گرما متفاوت باشد و ...، در ذهن­تان مفهومی از گرما شکل گرفته است.

همین جا می­توان به نکته­ی مهمی اشاره کرد. زمانی که معلم به دانش­آموز درس می­دهد، یک سری اطلاعات وارد ذهن دانش­آموز می­شود، اگر روی این اطلاعات پردازش صورت نگیرد، به همان صورت ذخیره می­شود که آن را حفظ کردن می­نامیم و اگر پردازشی روی آن صورت بگیرد، می­گوییم دانش­آموز درس را فهمیده. در این حالت پاسخ­های دانش­آموز رنگ و بوی خودش را می­گیرد چون از فیلتر ذهن­ش عبور کرده و تفاوت بین نظام آموزشی موفق و ناموفق در همین مولفه نمود پیدا می­کند. در نوشته­های بعد درباره­ی مفهوم بحث خواهیم کرد و آن را بسط می­دهیم.