نوشته ۷۷ (ناتوردشت)

نوشتن درباره­ی ناتور دشت برایم سخت است و نمی­توانم از احساس­م نسبت به این داستان ننویسم، بنابراین به قول خود سلینجر در "سیمور: پیش­گفتار" من هم می­خواهم روی کول خواننده­ی خودم بجهم! و آن طوری که دل­م می­خواهد بنویسم. شاید دلیل اصلی این ابراز احساس بارها خواندن این کتاب است و اگر بگویم بیست بار اغراق نکرده­م.

ناتوردشت (Catcher in the Rye) نوشته­ی جروم دیوید سلینجر (J.D.Salinger) نویسنده­ی مشهور امریکایی ست که توسط محمد نجفی و احمد کریمی که دومی را نخوانده­م و تا جایی که از دیگران شنیده­م توصیه هم نمی­کنم، به فارسی برگردانده شده.

قهرمان این داستان پسر بچه­یی هفده ساله به نام هولدن کالفیلد ست که به دلیل نمره­های ضعیف از مدرسه­ی پنسی اخراج می­شود و برای این که نامه­ی اخراجی قبل از او به خانه برسد (تعطیلات کریسمس است و همه به خانه می­روند) می­خواهد دیر به خانه برود ولی محیط نفرت انگیز مدرسه از دید هولدن او را وادار به خروج می_­­کند و دو روز را در نیویورک و در اجتماع سپری می­کند.

شاید بتوان­م به جرئت بگویم از هر صد نفری که کتاب را خوانده­ند نود و پنج نفر از داستان خوش­شان آمده و حتی هولدن برای­شان تبدیل به قهرمان شده. داستان که از زبان خود هولدن روایت می­شود، شرح ناکامی­های او در رویارویی با اجتماعی­ست که هولدن از قماش­شان نیست. در روایت هولدن احساس یک پسر بچه­ی هفده ساله به خوبی منعکس شده و ابراز احساسات شدید وی در توصیف آدم­ها و در روایت به خوبی مشهود است و به گمان­م اکثر مخاطبین اول از نظر احساسی با داستان ارتباط برقرار می­کنند.

هولدن به نوعی پوچی رسیده که مانند نوشته­های سلین تلخ و دردناک نیست چرا که راوی آن پسری ست که شیرین حرف می­زند. او با لحن معصومانه­یی از پلیدی و کثیفی آدم­های دور و برش می­گوید و به دلیل حساسیت بیش­ از حدش از آن­ها منزجر می­شود. البته ماهیت انزجار هم در حد احساسات سن خودش است به طوری که در آخر داستان می­گوید دل­ش برای همه­ی افرادی که ازشان متنفر بوده تنگ می­شود. او زندگی را سراسر سیاه نمی­بیند، دل­خوشی ها و علائقی دارد که به دیگران نمی­گوید و یا زمانی که می­گوید دیگران درک­ش نمی­کنند. مثلاً زمانی که سترادلیتر هم­اتاقی­ش به دیدن جین گالافر می­رود که هولدن قبلاً باهاش دوست بوده و او را می­شناخته، به­ش می­گوید "ازش بپرس هنوز مهره­های شاهشو – اشاره به بازی چکرز- ردیف آخر جمع می­کنه یا نه" و دوری دنیای هولدن با سترادلیتر زمانی آشکار می­شود که هدف سترادلیتر این است که در ماشین مربی بسکتبال­ش با جین به یک نان و نوایی برسد و وقتی هولدن ازش می­پرسد ازش پرسیدی یا نه جواب بی­تفاوتی می­گیرد که "خیال می­کنی داشتیم چی کار می­کردیم؟ داشتیم چکرز بازی می­کردیم؟"

اگر بخواهم زیبایی­های کتاب را بالکل ندید بگیرم و آن را در حد یک پیام کوچک کنم، جواب هولدن به خواهر نه ساله­ش فیبی ست که ازش می­­پرسد می­خواهی چه­کاره بشوی؟ و می­گوید فکر می­کنم لبه­ی پرتگاهی هستم و بچه ها دارن طرفم می­دون و دوست دارم ناتور (نگهبان) دشت باشم و نذارم بیفتن پایین...

این طرز فکر با اتفاقاتی که برای هولدن در مدرسه­ و در اجتماع می­افتد و هم­چنین با دیدن این که در مدرسه روی همه ی دیوارها عبارت "دهنت رو..." نوشته شده عمق می­گیرد و مخاطب به فکر مسائلی می­افتد که برای یک نوجوان رخ می­­دهد.

دیالوگ­ها و تکیه­کلام­ها عالی انتخاب شده ست – البته حجاب ترجمه را نمی­توان نادیده گرفت- شخصیت­ها حتی در حد راننده به سادگی کنار گذاشته نمی­شوند و هولدن درباره­شان نظرش را می­گوید. حتی افرادی را که از پنجره­ی هتل در عمارت مقابل بودند.

می­توانم ساعت­ها درباره­ی ناتور دشت بنویسم، همه­ی جمله­هاش را، تصاویرش را ولی بهتر ست خودتان بخوانیدش. دوست­م می­گفت قانون copyright در آمریکا صد ساله ست. وقتی الیا کازان "کارگردان بزرگ سینما و تئاتر" با سلینجر تماس گرفت و گفت قصد ساختن فیلمی از ناتور دشت دارد، سلینجر گفت هولدن خوش­ش نمی­آید! دوست­م گفت پنجاه سال دیگر که copyright برداشته می­شود می­توانند بسازند و آن­وقت خیلی دل­م می­خواهد فیلم­ش را ببینم. من گفتم اصلاً دل­م نمی­خواهد ببینم چون از آثار ماندگار فیلم­های خوبی ساخته نمی­شود.

خوش­حال­م که اولین نوشته­ی امسال­م درباره­ی ناتور دشت است. در پایان هم آخرین جمله­ی کتاب را نقل به مضمون می­کنم.

"هیچ وقت به هیچ کس چیزی نگو، چون اگه بگی دل­ت واسه همه تنگ می­شه"